Een voorkeursrecht op boerengrond voor de overheid?

Het Rijk wil namelijk een voorkeursrecht op agrarische grond, waardoor het meer invloed krijgt op de inrichting van het landelijk gebied, zo blijkt uit dit artikel in het FD. Ook in boerenbusiness wordt gereageerd op het rijksonderzoek. Het wantrouwen tussen boeren en Den Haag zal alleen maar groter worden, de boeren hebben al langer het gevoel dat de stikstofkwestie wordt gebruikt om andere doelen te verwezenlijken.

Waar komt dit vandaan? De betreffende alinea over het voorkeursrecht uit het pakket van november is lange tijd door media en lagere overheden gelezen als een eerste recht van koop op stikstofrechten. Maar het blijkt dat de tekst slaat op de grond zelf. De overheid wil hiermee sturen op het gebruik van de agrarische grond.

Waarom is dit nodig, nu er al een Wet voorkeursrecht gemeente bestaat, waarmee overheden een eerste recht van koop kunnen uitoefenen? Het antwoord op deze vraag is er nog niet, nadere informatie volgt pas als de maatregel verder is uitgewerkt, naar verwachting voor 1 april van dit jaar. Dit voorkeursrecht zou een grote uitbreiding betekenen voor de mogelijkheden voor de overheid om in te grijpen op de eigendomssituatie en de verhandelbaarheid van grond in landelijk gebied.

LTO Nederland noemt het voorstel zeer vergaand en onwenselijk en vreest voor waardedalingen van agrarische gronde als de overheid prijsbepalend wordt en niemand anders kan meebieden. Juristen verbazen zich over het voorkeursrecht dat als een duveltje uit een doosje komt. Ook als de grond en de opstallen worden geclaimd en uiteindelijk gekocht, betekent dat niet automatisch dat de stikstofruimte ook naar de overheid zal gaan. En ook blijft het voorkeursrecht passief, zolang een boer niet wil verkopen, terwijl er nu juist actie vereist is voor de stikstofcrisis. Juristen die aan het woord komen vinden dat er sprake is van een gebrek aan details, te weinig uitleg, en de vraag wat men wil bereiken met dit middel.

Ook dit geeft weer onzekerheid voor de agrarisch ondernemer: nu al verkopen en niet weten wat de financiële vergoeding zal zijn, of wachten en dan het risico lopen op een voorkeursrecht van de overheid met de daaraan verbonden beperkingen en onzekerheden?